Osmanlı Devletin'de Yönetici Sınıf-Reaya Ayrımı

         Osmanlı Devletini diğer devletlerden ayıran en önemli özelliği halkın yönetici sınıf  ve reaya olmak üzere iki farklı sosyal gruba bölünmüş olmasıdır. Bu durum yeni bir sınıflandırma olmamakla birlikte ilk Türk devletlerinden itibaren benzer yapılar ortaya çıkmıştır. Buna örnek olarak İslamiyet öncesi Türk devletlerini söyleyebiliriz. Bu devletlerde han ve ailesi şeklinde bir yapılanma görülmüş , hanın etrafında beyler, kabileler ve halk yer almıştır. Sultan vardır ve sultana bağlı askerler ki bunlara ikta sahipleri denen bir sınıf ve üçüncü olarak ulema ve devlet memurları son olarak da vergi veren sınıf reayadır.
        Osmanlı Devleti müslim-gayrimüslim tarzı bir ayrım yapmadan halkı yönetici sınıf ve reaya olmak üzere ikiye ayırmıştır. Osmanlı Devletinin temel amacı  fetihlerle beraber yeni topraklar ele geçirmek ve İslam dinini yaymaktır. Devlet içinde askeri sınıf ağır basmakla birlikte dört ana bölümden oluşmaktadır. Bunlar : seyfiye, ilmiye, kalemiye ve saray hizmetlileridir. Osmanlı Devleti fetih ve gaza temeli üzerine kurulduğu için uzun süre ilmiye ve seyfiye etkili olmuştur. İlmiye sınıfının başı şeyhülislamdır. İlmiye sınıfı yetiştiren yer medreselerdir. Medreseyi bitirenler kadı yada müderris olarak görev yapar.
       Osmanlı Devletinde katipler ikiye ayrılmıştır. Bunlar: katiban-ı ahkam-divan ve katiban-hazine-i amiredir. Birinci gruptakiler nişancıya ikinci gruptakiler ise defterdara bağlı olmuşlardır. Seyfiye ve ilmiyedeki bozulmalar ve güç kayıplarından sonra kalemiye ön plana gelmiştir. Birun, Enderun ve harem ise yönetici sınıf içinde yer alan saray hizmetlileridir. Yönetici sınıf-reaya kavramı imparatorluğun sonuna kadar devam etmiş, padişah çok olağanüstü bir durum karşısında reaya sınıfından olan birini askeri sınıfa geçirmiştir.
      Osmanlı Devletinde yönetici sınıf dışında kalan herkes reaya olarak kabul edilmiştir. Sadece kırsal kesimde yaşayan ve tarımla ilgilenen kesim reaya değildir. Bu nedenle reaya  sınıfı  farklı üretim alanları  ve farklı gelir gruplarını içinde barındırmıştır. Bu grup içinde hem kırsal alanda üretim yapan köylüler, hem de şehirde yaşayan tüccarlar yer almaktadır. Osmanlı Devletinde reayada farklı ortakçı kullar adı verilen bir grup vardır. Bu grup kölelikle, hür köylüler arasında bir yerde olup serflerle benzerlik göstermektedir. Daha sonra ortakçı kullar ortadan kaybolmuştur. Ortakçı kullar her alanda kısıtlamalara karşı kalmıştır. Üretim araçları üzerinde hakları yoktur.
      Sonuç olarak yönetici sınıf ve reaya adı altında olan bu iki grup Batı’da ortaya çıkan sınıf kavramından tamamen farklıdır. Yönetici sınıf vergi ve bazı idari haklarla sınırlı ölçüde ayrıcalıklıdır. Reaya bu konuda daha avantajlıdır ve devletin koruması altındadır. Yargı devletin elindedir. Tüm bunlara rağmen Osmanlı Devletinde bir sınıftan diğerine geçmek çok alışılmış ve kolay olmamasına rağmen imkansız değildir.